Book Details

Poza schematem

Poza schematem

Malcolm Gladwell

Average rating

Książka “Poza schematem” odpowiada na pytanie: W jakim stopniu sukces zależy od szczęścia i czynników zewnętrznych, na które zupełnie nie mamy wpływu? Autor, Malcolm Gladwell, chce udowodnić, że nasze dotychczasowe postrzeganie sukcesu jest błędne.

 

Ciekawi nas, jacy są ludzie sukcesu: Jaki mają iloraz inteligencji? Jakie są ich cechy charakteru? Czy mają jakieś szczególne wrodzone talenty? Jaki prowadzą styl życia? Wszystkie te cechy mają w jakiś sposób wpływ na sukces, jednak w dużej mierze wpływa na niego miejsce i czas, w którym się urodziliśmy. Przyczyniają się też do niego nasi rodzice i sposób w jaki nas wychowali. Często także nie zdajemy sobie sprawy, jak bardzo istotna jest kultura jaką się otaczamy.

 

Dlaczego miesiąc urodzenia jest ważny

Najpopularniejszym miesiącem urodzenia zawodowych hokeistów w Kanadzie jest styczeń, zaraz po nim luty, a trzecim najpopularniejszym – marzec. Tylko 10% hokeistów urodziło się w listopadzie lub grudniu. 

Wyjaśnienie tego dylematu jest bardzo proste. Pierwszy stycznia wyznacza datę przejścia do następnej grupy wiekowej. To znaczy, dziecko może grać w lidze dziesięciolatków jeśli w dniu 1 stycznia ma 9 lat. W związku z tym chłopiec rozpoczynający dziesiąty rok życia już 2 stycznia może grać z chłopcem kończącym 9 lat dopiero w grudniu, a w tak młodym wieku różnica prawie dwunastu miesięcy oznacza ogromną dysproporcję w fizycznych predyspozycjach.

Większość dzieci w Kanadzie rozpoczyna grę w hokej właśnie około dziewiątego lub dziesiątego roku życia. To bardzo prawdopodobne, że trener uzna dziecko wyższe i lepiej zbudowane za bardziej obiecujące, niż jego niższy i drobniejszy kolega z drużyny. Gdy ten wyższy chłopiec dostanie się do bardziej zaawansowanej drużyny, będzie pod opieką lepszych trenerów i zagra więcej meczów w sezonie, co przyczyni się do rozwoju jego umiejętności. Zatem miesiąc urodzin może znacząco przyczynić się do późniejszego sukcesu.

Co ciekawe, w bejsbolu datą przejścia do następnej grupy wiekowej jest 31 lipca, co sprawia, że największa ilość zawodowych bejsbolistów jest urodzona w sierpniu. Natomiast podobnych problemów nie zauważa się w koszykówce ani futbolu amerykańskim.

Przytoczona sytuacja pokazuje, że powiedzenie “najlepsi i najzdolniejsi osiągają największy sukces” jest uproszczeniem; wiele zawodników na starcie ma przewagę, na którą nie zapracowali, a która odegrała kluczową rolę w ich sukcesie. 

 

Ile czasu potrzeba, by stać się mistrzem?

Zasada dziesięciu tysięcy godzin określa poziom, po którym jesteśmy w stanie dojść do perfekcji. To znaczy, że wykonując ćwiczenia przez 10 000 godzin dochodzimy do poziomu mistrzowskiego. Jest to oczywiście pewne uproszczenie, ale w praktyce równa się około dziesięciu latom systematycznego treningu (około 20 godzin tygodniowo).

Dziesięć tysięcy godzin to ogromna ilość czasu, jest niemożliwa do osiągnięcia przed wejściem w dorosłość bez pomocy ze strony rodziców. Nie da się też jej wypracować bez solidnego nakładu pieniężnego, a jeśli w dodatku sami musimy zarobić na opłacenie treningów, to na pewno nie starczy nam czasu na same ćwiczenia. Pokazuje to, dlaczego tylko ułamek osób może osiągnąć sukces; przeciętnego człowieka po prostu nie stać na poświęcenie tak ogromnej ilości pieniędzy i czasu.

 

Jak czas i miejsce wpływają na sukces

Stany Zjednoczone w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIX wieku przeżywały ogromną transformację gospodarczą, rozwijały koleje, produkcję. Ludzie urodzeni na przełomie lat 30. i 40. miały idealny potencjał na wykorzystanie nadarzających się sposobności. Natomiast osoby urodzone po latach 40. nie mogły już skorzystać z czasu przemian, za to myślenie urodzonych w latach 20. Amerykanów było zbytnio ukształtowane dawnymi obyczajami.

Kolejna możliwość sukcesu nadarzyła się na przykład około roku 1975, wraz z nadejściem ery komputerów. Osoby mające już rodziny z dziećmi nie były idealnie dopasowane, ponieważ miały inne zobowiązania, ale jednocześnie nie mógł to też być ktoś zbyt młody, w szkole średniej. Idealnym kandydatem była więc osoba około dwudziestoletnia. Bill Gates urodził się 28 października 1955 roku, miał zatem dokładnie 20 lat. Ponadto miał on nie tylko predyspozycje związane z wiekiem, ale też dzięki szkole do której uczęszczał; była to jedna z niewielu z pracownią komputerową.

 

Iloraz inteligencji a sukces

Przeciętny człowiek ma iloraz inteligencji około 100. Potrzeba ilorazu wynoszącego mniej więcej 115 by ukończyć średnio wymagający kierunek studiów. Zasadniczo im większy iloraz inteligencji, tym wyższe osiągniemy wykształcenie i zarobimy więcej pieniędzy, a nawet będziemy dłużej żyć. Ale co ciekawe, ta zależność zatrzymuje się na poziomie 120 punktów. To znaczy, że mając 130, 140 czy 190 punktów osiągniemy mniej więcej takie same korzyści.

Podobna sytuacja ma miejsce w koszykówce. Osoba o wzroście 170 cm ma raczej małe szanse na osiągnięcie sukcesu. Możliwości wzrastają wraz z osiągnięciem około 183 cm wzrostu, aż do około 195 cm, jednak powyżej tego poziomu nie odczuwa się większych efektów.

 

Dlaczego Azjaci są dobrymi matematykami

Istnieje stereotyp mówiący o tym, że każdy Azjata doskonale radzi sobie z matematyką. Oczywiście jest to uogólnienie, ale są powody, by się z tym zgodzić. Przede wszystkim, Azjatyckie dzieci zaczynają uczyć się wcześniej. Przeciętny Chińczyk w wieku 4 lat umie liczyć do czterdziestu, a Amerykanin w tym samym wieku – do piętnastu. Nauka liczebników do czterdziestu zajmuje mu około roku dłużej. Wobec tego, Amerykańskie dzieci tracą rok wobec swoich Chińskich kolegów, pod względem tej podstawowej umiejętności.

Dzięki regularności systemu liczbowego, Azjatyckie dzieci znacznie łatwiej opanowują też proste działania matematyczne, takie jak dodawanie. Azjatyckie systemy są bardzo przejrzyste: dodanie 37 do 22 to tak jak dodanie “trzech dziesiątek siedem” do “dwóch dziesiątek dwa”. Odpowiedź w zasadzie znajduje się w zdaniu.

W krajach zachodnich dzieci zniechęcają się do matematyki, uważają ją za bezsensowną i arbitralną, natomiast Azjatyckie dzieci z reguły tego nie doświadczają. Podobnie jak hokeiści urodzeni w styczniu, Azjaci już na starcie mają przewagę nad Amerykanami w kwestiach matematycznych.

 

WAŻNE CYTATY 

“Uparcie trzymamy się poglądu, że sukces jest prostą funkcją indywidualnych zdolności, a świat, w którym wszyscy dorastamy, i reguły, które stanowimy jako społeczeństwo, nie mają żadnego znaczenia”. 

“Sukces nie bierze się z niczego. Z pewnością zawdzięczamy go po części rodzicom i protektorom. Ludzie rozmawiający z monarchami jak równy z równym rzeczywiście mogą sprawiać wrażenie, że do wszystkiego doszli samodzielnie. W rzeczywistości posiadają jednak atuty, wykorzystują nadzwyczajne okazje i kulturowe dziedzictwo, które pozwalają im się uczyć, ciężko pracować i postrzegać świat w sposób niedostępny dla innych. Miejsce i czas, w którym przyszliśmy na świat, wywierają ogromny wpływ na nasze życie”. 

“Nawet Mozart, największy muzyczny geniusz wszech czasów, nie nabrał wprawy, dopóki nie zaliczył dziesięciu tysięcy godzin ćwiczeń. Nie zaczynamy ćwiczyć, kiedy już mamy w czymś wprawę. Ćwiczymy po to, żeby ją zdobyć”. 

 

Może Cię zainteresować:

7 nawyków skutecznego działania

Ego to Twój wróg

Mózg opowieść o nas

*Powyższy artykuł nie jest substytutem przeczytania opisywanej książki. Oryginalny tekst ma nieporównywalnie większy potencjał edukacyjny. Jeśli powyższy opis trafia w Twoje potrzeby, koniecznie przeczytaj książkę na podstawie której powstał. www.ksiazkawpigulce.pl

 

Książkę kupisz tutaj: