Average rating
Nic tak nie wpływa na przebieg naszego życia, jak decyzje, które podejmujemy w każdej jego minucie. Mimo że proces ten jest bardzo ważny, gdyż od niego zależy to, czy zdołamy wykreować życie pełne pasji i wszelkiego dobrostanu, czy raczej pasmo udręki i cierpienia, to wciąż nie umiemy decydować. Nie przykładamy wagi do samego procesu podejmowania decyzji, tak, jak by był zupełnie niezależny od nas. I tak w istocie jest, bo zamiast świadomie decydować, rządzą nami nieświadome mechanizmy wpływające na jakość dokonywanych przez nas wyborów.
Cztery czarne charaktery procesu podejmowania decyzji:
Wąskie ramy
W procesie podejmowania decyzji, zgodnej z ramami zawartymi w „Decyduj!” wykazujemy się tendencją do zbyt wąskiego definiowania naszych wyborów, do postrzegania ich w czarno białych kolorach. Zamiast rozważyć kilka opcji jednocześnie, wykazujemy się myśleniem „za” lub „przeciw”.
Szybko podejmujemy wnioski, gdyż stosujemy „efekt reflektora” – bierzemy pod uwagą tylko informacje, które mamy przed sobą, nie zadajemy sobie trudu, by poszukać, tych, które są ulokowane nieco obok nas.
„To, co znajduje się w centrum uwagi, rzadko jest wszystkim, czego potrzebujemy, aby podjąć dobrą decyzję, ale nie zawsze pamiętamy o tym, aby przesunąć światło. Czasami wręcz zapominamy, że w ogóle istnieje światło punktowe, tak długo pozostając w małym kręgu światła, że zapominamy, że poza nim jest szerszy krajobraz„.
Tendencja do potwierdzania
Mamy tendencję do szybkiego tworzenia przekonań na temat danej sytuacji, po czym szukamy informacji, które potwierdzają nasze przekonania, postawy i działania.
„Czasami wydaje nam się, że zbieramy informacje, podczas gdy tak naprawdę szukamy wsparcia”.
Krótkotrwałe emocje
Ulegamy im podejmując decyzję, zamiast wsączyć refleksyjność i przewidywalność.
Nadmierna pewność siebie
Nadmiernie sobie ufamy, wydaje nam się, że wiemy, jak potoczy się przyszłość, wierzymy swoim przewidywaniom, które powstają na bazie informacji dostępnych dla nas w dniu dzisiejszym, gdy tymczasem:
„Przyszłość ma niezwykłą zdolność do zaskakiwania. Nie możemy oświetlać obszarów, o których nie wiemy, że istnieją”.
Jak mądrze podejmować decyzji
Unikaj wąskich ram
Przesuń reflektor z pola Twojego widzenia, na boczne tory. Zadaj sobie pytanie: „Z czego zrezygnują, gdy dokonam takiego wyboru?”
Rozważ alternatywy, a gdy inni uparcie trzymają się zbyt wąskiego wycinka rzeczywistości, pokaż im, że jest to zaledwie fragment krajobrazu. Powiedz np. „Nie wybierzemy żadnej opcji, z tych, które rozważasz. Czy masz jeszcze inne propozycje?” To zdanie zmusi rozmówcę do zaproponowania alternatywnych rozwiązań i przeniesienia swojego wzroku w inne, niezbadane do tej pory miejsca.
Zastosuje Mulitracking
Multitracking polega na rozważeniu kilku opcji jednocześnie. Powinny się one różnic od siebie w sposób znaczący, pozwoli to wybić umysł z utartych schematów. Pamiętaj, by nie tworzyć zbyt wielu opcji – nie potrzebujesz mnóstwa wyboru, jeden lub dwa dodatkowe wystarczą.
Podejmując decyzję, kierujemy się dwoma głównymi odmiennymi sposobami myślenia:
– nastawieniem na zapobieganie, które polega na unikaniu negatywnych wyników,
– nastawienie na promowanie, które polega na dążeniu do pozytywnych wyników.
Podejmując decyzję, staraj się łączyć ostrożność pierwszego nastawienia z entuzjazmem drugiego.
Znajd kogoś, kto już rozwiązał podobny problem
I zastanów się czego możesz nauczyć się od tej osoby.
Rozważ przeciwieństwo
„Aby podejmować dobre decyzje, prezesi muszą mieć odwagę szukać różnicy zdań”.
Aby sprawdzić, czy nasze założenia są właściwe, czy raczej wykazujemy się tendencyjnością wynikłą z naszych przekonań, musimy wykształcić w sobie dyscyplinę do rozważania opcji przeciwnych do naszych pierwszych, instynktownych założeń. Musimy mieć w sobie gotowość do wywoływania konstruktywnej niezgody.
Chwilowy dyskomfort związany z kwestionowanym własnych założeń jest lepszy niż ból, jaki wynika ze ślepo podjętej decyzji.
Stosuj powiększenie i pomniejszenie
W procesie podejmowania decyzji korzystaj z opcji pomniejszenia i powiększenia, podobnej jaka jest np. w aparacie fotograficznym. Skieruj obiektyw zachowując dystans, ale także przybliżając pole widzenia.
Widok zewnętrzny jest dokładniejszy, ale większość osób skłania się do widoku z wewnątrz. Zbliżenie może jednak dodać tekstury, której brakuje widokowi zewnętrznemu.
Zbieranie informacji w procesie podejmowania decyzji powinno obejmować zarówno zbliżenia, jak i oddalenia. Korzystajmy przy tym z wiedzy i doświadczenia ekspertów.
Przezwyciężaj krótkotrwałe emocje
Ograniczaj krótkotrwałe, impulsywne emocje, na rzecz długoterminowych pasji i wartości. Pomoże Ci w tym perspektywa 10/10/10.
Zastanów się nad decyzją w trzech różnych przedziałach czasowych, odpowiedz sobie na pytanie:
Jak się będziesz czuł z nią za 10 minut od jej podjęcia?
A jak za 10 miesięcy?
A jak za 10 lat?
W ten sposób odkryjesz, że długoterminowa perspektywa jest dla Ciebie korzystniejsza, a krótkoterminowe emocje powinny być tylko głosem przy stole.
Nabierzesz dystansu, który sprawi, że rozważysz przyszłe decyzje w takim samym stopniu, jak obecne.
Nie rezygnuj z emocji!
Przezwyciężanie krótkotrwałych emocji jest potrzebne, ale nie zapominaj przy tym, że emocje są niezbędne do podejmowania decyzji. Nie jesteśmy robotami, bez uczuć nie wiedzielibyśmy, czego chcemy. To emocje pozwalają Ci odpowiedzieć na najważniejsze pytania – „Co Cię napędza? Jaką osobą chcesz być? Co twoim zdaniem jest najlepsze dla twojej rodziny w dłuższej perspektywie? (Liderzy biznesowi pytają: Jaką organizacją chciałbyś kierować? Co jest najlepsze dla twojego zespołu w dłuższej perspektywie?”).
Te i podobne pytania odwołują się do Twoich emocji, tych wynikających z pasji i wartości. To emocje rozświetlają drogę do wymarzonej przyszłości, odpowiadają na pytania, kim jesteś i czego chcesz. Pozwalają na wytyczenie długoterminowych, najważniejszych celi życiowych.
Przewiduj przyszłość
Wykorzystuj do tego metodę FMEA – udzielaj odpowiedzi na dwa najważniejsze pytania stawiane do każdego potencjalnego błędu:
– Jak bardzo jest to prawdopodobne?
– Jak poważne byłyby konsekwencje?
Następnie każdej zmiennej przyznaje się punkty od 1 do 10 i mnoży obie liczby. Najwięcej uwag należy poświecić najwyższym sumom, czyli najpoważniejszym potencjalnym niepowodzeniom.
„Przewidywanie problemów pomaga nam radzić sobie z nimi”.
Najważniejsze cytaty:
„Czasami najtrudniejszą częścią podjęcia dobrej decyzji jest świadomość, że trzeba ją podjąć”.
„Przewidując i przygotowując się zarówno na przeciwności, jak i na sukces, zwiększamy szanse na powodzenie naszych decyzji”.
„Kiedy używasz analogii – kiedy znajdujesz kogoś, kto rozwiązał Twój problem – możesz wybierać z całego światowego bufetu rozwiązań. Ale gdy nie zadasz sobie trudu, by poszukać, musisz sam wymyślić odpowiedź”.
Może Cię zainteresować:
*Powyższy artykuł nie jest substytutem przeczytania opisywanej książki. Oryginalny tekst ma nieporównywalnie większy potencjał edukacyjny. Jeśli powyższy opis trafia w Twoje potrzeby, koniecznie przeczytaj książkę na podstawie której powstał. www.ksiazkawpigulce.pl
Książkę kupisz tutaj: